گیاهان دارویی برای سلامت جسم بسیار مفید است، احتمالا این را زیاد شنیدید که گیاهان دارویی اگر هم برای بدن انسان مفید واقع نشوند، مضر هم نخواهند بود. این اعتقاد که گیاهان داوریی مضر نیست تا حدی می تواند درست باشد اما تا زمانی میتواند درست باشد که به نکات مصرفی آن و همچنین مکانی که تهیه شده است هم دقت کنید. با ما در این مقاله از عطاری آنلاین اصفهان همراه باشید تا با تمامی موارد گیاهان دارویی آشنا شویم. 🙂

گیاهان دارویی چیست؟ | عطاری آنلاین مجتبی محقق

گیاهان دارویی چیست ؟

در طب سنتی گیاهی را گیاه دارویی می‌شناسند که حداقل یکی از بخش های آن خواص دارویی داشته باشد. مثل ساقه، برگ، گل یا ریشه آن گیاه دارویی دارای ترکیباتی از مواد شیمیایی و ارگانیک است. معمولاً از بخش خام یا فرآوری گیاهان این مواد به دست می آید. از گیاهان دارویی برای هدف های درمانی استفاده می شود. برای نحوه و کاربرد آن توسط متخصصین و اطبا مطالعات و تحقیقات انجام می شود. این مواد فعال بیولوژیکی که درون گیاهان دارویی قرار دارد بیشتر برای بدن موجودات زنده مثل انسان و حیوانات اثر دارد.

تاریخچه گیاهان دارویی

در زندگی انسان استفاده از گیاهان دارویی همزمان می شود با خلقت انسان؛ از زمان پیدایش انسان در تمام دوران، او مجبور به استفاده از گیاهان بوده است . اگر چه استفاده از دارو های شیمیایی و سنتی در نیم قرن اخیر به اوج خود رسیده است اما به علت داشتن ضرر برای بدن، انسان ها دوباره روی به استفاده از گیاهان دارویی آوردند. به خوبی روشن است که استفاده از گیاهان دارویی در طول تاریخ بهترین روش برای درمان بیماری ها است.

در کشور ایران استفاده از گیاهان دارویی به دوره آریایی و اوستا برمیگردد. قدیمی ترین گیاه دارویی گیاه مقدس آیین زرتشت هوم است. در کتب پهلوی آن را به نام سرور گیاهان می دانند که باعث جاودانگی می شود. طبق گزارشات اطبای یونانی، هندی و اروپایی، انسان ها به مدت 4000 سال از گیاهان برای دارو مصرف میکردند. 

کاربرد گیاهان دارویی

کاربرد هایی که می‌توانیم از گیاهان دارویی نام ببریم این است که می توانیم به عنوان دارو از آن ها استفاده کنیم؛ از جمله به عنوان غذا و در برخی موارد کاربرد عطر را برای ما دارد. گیاهان دارویی از زمان های قدیم برای بشر کاربرد داشته است.

در کتب های قدیمی یونانی، مصریان و چینی ها تاریخچه گیاهان دارویی را به طور مفصل بیان کرده است. برای گیاهان دارویی گاهی می توانیم بگوییم قسمت های مختلف گیاه کاربرد های مختلفی دارد.

به طور مثال می توانیم درخت نمدار را بگوییم که گل های آن برای آرام بخش بودن استفاده می شود؛ در حالی که برگ های آن خاصیت ملین دارد. همانطور که گفتیم بعضی از گیاهان دارویی نه تنها برای درمان از آن ها استفاده می شود بلکه برای مصارف غذایی هم استفاده می‌ شوند. مثل: زنجبیل خشک و عناب .

جالب است بدانید یکی از کاربرد هایی که نام گیاه دارویی دارد فقط و فقط مربوط به جز دارویی گیاه است نه کل گیاه! از دیگر عجایب میتوان گفت که در بعضی از گیاهان حتی پوست آن هم خاصیت دارویی دارد به طور مثال نه تنها خود میوه، بلکه پوست انار نیز برای بدن کاربردی است.

تفاوت گیاهان دارویی با داروی گیاهی

اکثر مردم این دو را با هم یکی می دانند ولی این دو با هم تفاوت بسیاری دارند. گیاه دارویی به بخشی از گیاه می گویند که پس از خشک کردن یا همان طور بدون تغییر در مغازه ها و عطاری ها برای مصرف مردم به فروش میرسد. گیاهانی مثل زیره سبز | رازیانه | چوب دارچین و مانند اینها گیاهان دارویی است که شناخته شدند و خواص درمانی آنان مورد تایید است. 

معمولاً استفاده از این ها کم ضرر است اما داروی گیاهی محصولی را می گویند که با استفاده از فرایند هایی، از خاصیت های گیاهان دارویی استفاده می کنند و در کارخانه های داروسازی تبدیل به دارو می شود.

حال که تفاوت گیاهان دارویی و داروی گیاهی را دانستیم پس میدانیم عطاری ها حق فروش گیاهان دارویی دارند نه دارو های گیاهی! این گیاهان باید تعداد شان مشخص و فواید آن در طول سال های گذشته مورد تایید باشد و از بی ضرر بودن آن یا کم ضرر بودن آن اطمینان حاصل کنیم.

اما این را هم باید بدانید که حتماً مصرف بی رویه و بیش از حد نیاز از هر چیزی چه گیاه دارویی چه داروی گیاهی برای بدن مضر است.

بهترین و پر کاربرد ترین گیاهان دارویی

گیاهان دارویی انواع مختلفی دارند که هرکدام خواص خاص خود را دارند. از هرکدام میتوان برای درمان بیماری های مختلف استفاده کرد. با این حال باید بدانید که گیاه دارویی فقط برای یک بیماری مفید نیست بلکه میتواند برای چندین بیماری مفید باشد که در ادامه به کاربرد برخی از این گیاهان دارویی می پردازیم:

خرید گیاهان دارویی | عطاری آنلاین مجتبی محقق

بابونه

اولین گیاه دارویی که می توانیم به عنوان بهترین گیاه معرفی کنیم، بابونه است. علت آن این است که این گیاه دارویی توانایی درمان بیماری های زیادی را دارد و تقریباً در بخش دارو هایی که کمترین عوارض را دارند قرار دارد.

سیر

دومین گیاه دارویی را که می توانیم از آن یاد کنیم سیر است این گیاه خواص آنتی اکسیدان و آنتی باکتری دارد که به مقدار زیادی در سیر رویت می شود. کسی که بخواهد زندگی سالم داشته باشد و آنتی بیوتیک  طبیعی مصرف کنند میتواند از سیر استفاده کند. ( جالب است بدانید که پودر سیر نیز دارای خواص فراوانی در این زمینه می باشد. ) 🙂

چون اکثر مردم خواص سیر را نمی دانند، به مقدار کمی از آن استفاده می کنند. یکی از علت دیگر که میتوان برای مصرف نکردن آن توسط مردم نام برد، بوی بدی است که بعد از خوردن سیر در دهان ایجاد می شود. با این حال باید دانست که چگونه این گیاه را مصرف کرد تا بوی بد آن به حداقل برسد اما نباید فراموش کرد که این گیاه انقدر خواص و فایده دارد که می‌توان از بوی آن چشم پوشی کرد.

زنجبیل

این گیاه دارای خواص بسیاری است؛ خواصی همچون آنتی‌بیوتیک بودن، ضد سرطان، ضد ویروس، ضد قارچ، ضد باکتری و یک آنتی اکسیدان قوی می باشد. خواص هایی که این گیاه دارد باعث کم شدن رادیکال های آزادی می شود که باعث سرطان می شوند. همچنین سیستم ایمنی بدن را بالا میبرد و سبب بهبود گردش خون در بدن می شود.

برای درمان بیماری هایی همچون سرماخوردگی، تنظیم اشتها، گلو درد و یا یک تنظیم کننده قند خون از این گیاه استفاده می کنند. کسانی که فشار خون یا مشکل قلبی دارند و از دارو های این بیماری ها استفاده می کنند، حتماً قبل از مصرف زنجبیل با پزشک خود در میان بگذارند.

شیرین بیان

ریشه شیرین بیان این گیاه بیش از ۱۵۰۰ سال پیش هم مورد استفاده قرار می گرفت و یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی به شمار می آید که برای درمان مشکلات گوارشی و بعضی از بیماریها و درمان بعضی از دردها مصرف می شود.

زالزالک

این گیاه به دلیل خاصیت آرامش بخش بودن می تواند به رفع اضطراب کمک کند. این گیاه باعث تسکین قلب و استرس می شود. همچنین از دسته گیاهانی است که برای سیستم قلبی و عروقی مفید است.

گزنه

این گیاه خاصیت های فراوانی دارد. برای درمان بیماری های مفاصل از ریشه گزنه استفاده می کنند و به عنوان ادرار آور نیز از این گیاه استفاده می شود. همچنین برای قابض از ریشه گیاه استفاده می کنند.

اگر قسمت های فوقانی گزنه را همراه با مایعات استفاده کنیم، برای درمان و دفع سنگ کلیه و عفونت های دستگاه تناسلی و ادراری بسیار مفید است. همچنین میتوانید از قسمت های هوایی این گیاه برای رفع حساسیت، آلرژی های فصلی، برای کنترل تب یونجه، کنترل دیابت و بیماری آرتروز از آن استفاده کنید.

خار مریم

این گیاه دارویی تاثیرات آن نه تنها بر روی جسم و سلامت جسمی بد نیست بلکه روی افکار و روان تاثیر مثبت می گذارد. گیاهی است که می توانیم برای درمان مشکلات فکری یا مشکلات روحی حتی مشکلات خلقی استفاده کنیم. از دیگر مصارف گل خار مریم می توانیم این را بگویم که از قدیم در بین مردم در سبد غذایی آنان مورد مصرف قرار می گرفت.

قاصدک

گیاهی است ادرار آور که باعث سم زدایی بدن می شود. برای درمان اگزما، تنظیم کننده قند خون یا مشکلات روده از قاصدک استفاده می شود . همچنین برای درمان آرتروز میتوانیم از قاصدک استفاده کنیم. پتاسیم ماده ایی است که در قاصدک وجود دارد که باعث مصرف دارویی آن می شود.

همچنین بیشتر بخوانید در: ریشه قاصدک | گل قاصدک

بومادران

بومادران گیاهی است با طبیعت گرم که می توانیم برای تقویت جریان خون از برگ و گل های بومادران استفاده کنیم.  همچنین برای درمان جراحات جزئی نیز می توان از برگ این گیاه کمک گرفت. می‌توانیم از این گیاه دمنوش درست کنیم که باعث مبارزه با ویروس سرماخوردگی است. از خواص دیگر این گیاه رفع خستگی، ضد انگل، برطرف کردن درد های استخوانی، درد های روماتیسم و ضدعفونی کننده می باشد.

رزماری

این گیاه دارای ویتامین و مواد معدنی است که باعث تقویت و پشتیبانی خیلی از عملکرد های بدن می شود. رزماری دارای کارنوزول و همچنین رزمارینیک است که خاصیت آنتی اکسیدانی به این گیاه می دهند که برای حفظ سلامت بدن بسیار مفید است. از دیگر استفاده های این گیاه این است که میتوانیم به عنوان دمنوش، چاشنی غذا و در بعضی مواقع به صورت موضعی استفاده کنیم.

اسطوخودوس

گیاهی است آرامش بخش و به علت داشتن رایحه بسیار خوب در حوزه آروماتراپی مورد استفاده قرار می گیرد. اسطوخودوس به علت داشتن خواص تسکین و آرامش بخشی که روی اعصاب دارد، مورد استفاده قرار می گیرد.

آلوئه ورا

دارای طبیعت معتدل است و از سال های قدیم مردم برای خواص ضد التهابی آن از این گیاه استفاده می کردند. از دیگر مصارف می توانیم برای درمان سوختگی یا بریدگی و از بین بردن عفونت سطحی از آن استفاده کنیم. همچنین می توانیم آلوئه ورا را با آب مصرف کنیم که برای هضم غذا بسیار مفید است. ( مشاوره با پزشک )

از این گیاه برای کم شدن قند خون، ترمیم بافت های پوست، رفع اگزما اطراف چشم، برطرف کردن ترشی معده یا کیسه صفرا استفاده می کنند.

آویشن

برای درمان سرماخوردگی و گلودرد استفاده می کنند چون برگ آویشن دارای خاصیت آنتی بیوتیکی و ضد قارچی است.

مرزنجوش

این گیاه دارای رایحه عطرآگین و طبعی گرم است که می تواند برای تقویت سیستم عصبی و روح و روان از آن استفاده کرد. معمولاً از برگ، گل و جوانه مرزنجوش استفاده می کنند. همچنین مصرف این گیاه می‌تواند باعث کاهش وسواس فکری شود. این گیاه یکی از پر مصرف ترین گیاهان دارویی در بین مردم است.

دارچین

این گیاه دارای خواص ضد عفونی کننده است که این باعث می شود به عنوان یک ماده نگهدارنده طبیعی از آن استفاده شود. دارچین خواص هایی همچون ضد باکتریایی، ضد التهاب، تسکین دهنده درد و ضد میکروبی دارد. می توانیم برای مبارزه با اختلالات عصبی و بیماری های قلبی از دارچین استفاده کنیم که حاوی آنتی اکسیدان است. همچنین برخی افراد از دمنوش آن بهره می برند و از پودر دارچین هم به عنوان ادویه در غذا استفاده می کنند.

کابرد گیاهان دارویی | عطاری آنلاین مجتبی محقق

کاربرد تجاری گیاهان دارویی

گیاهان دارویی در تجارت هم کاربرد های زیادی دارند که در ادامه به برخی از آن ها می پردازیم:

صنایع غذایی

گیاهان دارویی کاربرد های فراوانی دارند یکی از کاربرد های آن در صنایع غذایی است که به عنوان طعم دهنده در غذاها یا نوشیدنی ها، در بعضی مواقع هم مکمل غذایی به کار می رود. همچنین کاربرد هایی همچون ادویه و چاشنی را دارند؛ گیاهان دارویی گیاهانی هستند که غذا را عطرآگین و طعمی خاص به آن می دهند همچنین به علت داشتن آنتی اکسیدان میتواند در بهبود سلامت انسان موثر باشد.

همچنین پرورش گیاهان دارویی به یک بازار بزرگ و پر رونق تبدیل شده است. تا به حال حدوداً صد گیاه بررسی شده است که روغن های اساسی دارد. اما بیش از ۲۰۰۰ گونه مختلف در ۶۰ خانواده از گیاهان دارویی هست که مورد استفاده در صنایع غذایی انسان ها است. تقریباً حدود 3 هزار نوع روغن گل گیاه دارویی شناخته و مورد بررسی قرار گرفته است. میتوان ۳۰۰ نوع از آن را به عنوان کالای تجاری استفاده کرد که در صنایع عرضه می شود.

امروزه در جهان تولید و مصرف روغن ها در حال افزایش است اما چون برای تولید مقدار کمی از روغن نیاز به مقدار زیادی از گیاه داریم، باعث افزایش قیمت گیاهان دارویی می شود. با این حال چون  در جامعه امروزه درخواست گیاهان دارویی بالاست، شرکت های فناوری و تولید تجهیزات شروع به تولید و رونق بخش های کشاورزی کرده اند. با این کار می‌توانند تولید روغن ها گیاهان دارویی را افزایش دهند.

درمان

گیاهان دارویی کاربرد های درمانی هم دارند همچنین به علت داشتن مقاومت دارویی در میکرو ارگانیسم ها، می توانند باعث مقابله با عوامل بیماری زا همچنین بهتر عمل کردن گلبول ها در مقابل میکروب ها باشند. گیاهان دارویی می‌توانند در کمک به درمان بیماری ها یا حتی پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری مفید باشند.

توانایی زیستی دارویی و درمانی که در گیاهان دارویی وجود دارد این امکان را به آن ها می دهد که برای درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد داشته باشند. به طور مثال می توانیم گیاهانی را نام برد که خاصیت آنتی اکسیدان دارند که باعث جلوگیری از گرفتن بیماری می شود. طیف دیگر آن ها را می توان نام برد که فعالیت میکروب را مختل می کند. یکی از ویژگی هایی که دارد این است بدون عوارض جانبی یا کمترین عوارض باعث از بین رفتن بیماری می شوند.

همچنین تحقیقات نشان می دهد گیاهان دارویی فعالیت ضد ویروسی دارند که باعث می شود مصرف مواد شیمیایی و صنعتی کاهش پیدا کند. همچنین می‌تواند جایگزین آنتی بیوتیک شود و مصرف آن را به حداقل برساند؛ بدون داشتن عوارض آنتی بیوتیک همچون مبتلا شدن به سرطان راه کاهش دهد.

به علت نداشتن عوارض جانبی یا حداقل عوارض کم نسبت به مواد شیمیایی و صنعتی، تقاضای مردم برای استفاده از گیاهان دارویی رو به افزایش است.

صنایع کشاورزی

در دنیای کشاورزی افت کش ها یکی از ضروری ترین جز آن به شمار می آید. در دنیای امروز تقاضای کشاورزان برای تولید و توزیع آفت کش هایی که به کیفیت و کارایی محصول کمک کند، زیاد است. همچنین آفت کشی باشد که ضرر به محصول و خاصیت آن نزند. اما در جهان امروز  آفت کش های شیمیایی به دلیل بکارگیری نابجا یا غیر معقول به سلامت طبیعت، افراد و جامعه آسیب رساندند .

استفاده زیاد از حشره کش ها، آفت کش ها و یا قارچ کش ها به دلیل داشتن مواد شیمیایی سمی خطراتی را به همراه داشته است. یکی از پیگیری های اخیر در مورد مصرف گیاهان دارویی نشان می دهد که گیاهان دارویی باعث از بین بردن عوامل آلودگی و بیماری ها می شود. همچنین نقش بسزایی در از بین بردن آفت ها، باکتری ها، مونوسیت ها و حتی حشرات که باعث آسیب به محصولات کشاورزی می شود، دارد. 

گیاهان دارویی نه برای طبیعت و نه برای انسان ها و دیگر موجودات خطری به دنبال ندارد. همچنین به دلیل داشتن ترکیبات فوق العاده ای که مختص گیاهان دارویی است برای دفع آفت ها استفاده می شوند. ( ضرر های سم ها و آفت کش های شیمیایی را نیز ندارد. )

آرایشی و بهداشتی

از قدیم استفاده از گیاهان دارویی برای مصارف آرایشی و بهداشتی به کار می رود. از روغن گیاهان دارویی و همچنین مواد موثرش، برای مصارف آرایشی و برخی موارد به عنوان عطر از آن استفاده می کردند. استفاده فرآورده های آرایشی و بهداشتی که منشا گیاهان دارویی دارد به هزاران سال قبل برمیگردد. 

بر اساس یافته های تاریخی، گیاهان دارویی در کشور هایی همچون هند، ایران، مصر و چین مصرف داشته است برای مثال در مصر باستان روغن را با بخار دادن استخراج می کردند.

روش دیگری همچون تقطیر برمیگردد به کشور یونان و رم که با استفاده از آن روغن گیاهان دارویی را استخراج می کردند.

با پیدایش تمدن اسلامی روش های نوآورانه افزایش یافت. با استفاده از آن استخراج روغن و گرفتن اسانس آن همچنین ماده موثر در گیاه تکامل پیدا کرد. امروز هم با استفاده از فناوری های پیشرفته و تجهیزات تقاضا برای اساره گیری برای استفاده در صنایع آرایشی و بهداشتی افزایش پیدا کرده است.

مضرات گیاهان دارویی | عطاری آنلاین مجتبی محقق

مشکلات احتمالی مصرف گیاهان دارویی

اگر از گیاهان دارویی استفاده می کنید یا که قصد استفاده آن ها را دارید باید به موارد زیر توجه داشته باشید:

• حتماً باید به این توجه کنید که مصرف بعضی از دارو ها با گیاهان دارویی مشکلاتی را به وجود می آورد. ممکن است گیاهان دارویی باعث کاهش یا افزایش اثرات دیگر داروها شود یکی از عوارض واضح این گیاهان است.
• حتماً در زمان مصرف دارو های گیاهی با دیگر داروها باید نظر پزشک خود را پرسید. از دیگر مشکلاتی که می تواند ناشی از مصرف گیاهان دارویی باشد این است که بدن واکنش بدی نشان بدهد. مصرف این گیاهان برای برخی افراد مناسب نیست.
• مثلاً برای کسانی که مبتلا به بیماری های جدی هستند و کوچکترین تغییری در بدن آن ها بزرگ ترین ضرر را به آنان می زند. مانند بیماری های کلیوی و کبدی.
• دارو های گیاهی با افرادی که دارو های دیگری مصرف می کنند نیز ممکن است تداخل داشته باشد. افرادی که تحت جراحی هستند باید طبق دستور پزشک و با مشورت آن ها به مصرف گیاهان دارویی روی آورند. 
• زنان باردار یا شیرده در هنگام مصرف باید با طبق نظر پزشک پیش بروند چون بعضی از گیاهان دارویی ممکن است برای آن ها مضر باشند.
• سالمندان یا کودکانی که بدنی بسیار حساس دارند نیز باید طبق دستور پزشک عمل کنند و از مصرف خودسرانه خود خودداری کنند.

باور غلط

نباید چون که از قدیم از گیاهان دارویی استفاده میشده است یا این که چون طبیعی به دست آمده است ما را به این فکر وا دارد که می شود هر گونه مصرف شود و عوارضی را به دنبال ندارد. این را  هم باید دانست طبیعی بودن به معنای بی ضرر بودن نیست. زمانی که یک گیاه دارویی میتواند برای بدن مفید باشد و روی آن تاثیر بگذارد چطور نمیتواند اثر منفی بگذارد و تاثیری روی بدن نداشته باشد؟

نتیجه گیری + خرید گیاهان دارویی

از زمان قدیم بهترین چیز برای پیشگیری و درمان بیماری ها، گیاهان دارویی بوده است. با این حال این را هم نباید فراموش کرد که همین گیاهان دارویی می توانند خود عامل بیماری شوند. پس در مصرف ان باید دقت کرد و قبل از اطلاعات لازم پیش از مصرف نباید به آن روی آورد. در دنیای امروز گیاهان دارویی نه تنها مصارف دارویی بلکه در جهان تجارت نیز کاربرد دارند و برای برخی از کشور ها جنبه تجاری دارند.

امرزه به علت افزایش جمعیت و همچنین عوارض جانبی مواد شیمیایی و هزینه بالای دارو های شیمیایی برای درمان، مردم را به خرید گیاهان دارویی ترغیب میکند. همچنین شما خرید گیاهان دارویی را میتوانید از عطاری های آنلاین به صورت غیر حضوری و فروشگاه ها به صورت حضوری انجام دهید.