آشنایی با درخت کاکائو

کاکائو یکی از خوشمزه ترین و پرطرفدارترین خوراکی ها در جهان محسوب می شود که در بین مواد غذایی از ارزش بالایی برخوردار است و همچنین جزء پرخاصیت ترین مواد موجود در دنیا محسوب می شود.

به دلیل خواص کاکائو و نیز طعم خاص آن، افراد زیادی و کشور های مختلفی به کاشت درخت کاکائو روی آورده اند. این گیاه از نظر خواص و خصوصیات، به قهوه شباهت زیادی دارد. ما در سایت عطاری آنلاین اصفهان ( مجتبی محقق ) در تلاشیم توضیحات کاملی را در مورد درخت کاکائو ارائه دهیم. 

میوه درخت کاکائو

مشخصات درخت کاکائو

درخت کاکائو با نام علمی “Theobroma Cacao”  یک درخت همیشه سبز است و به ارتفاع 4 تا 8 متر بومی نواحی گرمسیر آمریکای مرکزی و جنوبی می باشد. امروزه در بسیاری از نقاط دنیا این درخت کشت داده می شود. تقریباً 40 درصد از کاکائو ی تولید شده در سراسر جهان را سه ناحیه ی ساحل عاج، غنا و اندونزی تولید می کنند. ولی کشورهای هلند و ایالات متحده آمریکا بیشترین تولید فراورده های کاکائو را بر عهده دارند. 

برگ های درخت کاکائو بی کرک، براق، با دمبرگ بیضی و نوک تیز، ساده و متقابل و گل های آن بسیار زیبا، کوچک، منظم، بدون بو و قرمز رنگ است. تعداد گل های این درخت در سال حدود 50.000 عدد است. به همین دلیل در طول سال غرق گل است. میوه این گیاه که به صورت غلاف است که 15 تا 30 سانتیمتر طول و 8 تا 10 سانتی متر عرض دارد. این میوه ها مستقیما از روی تنه درخت رشد می کنند. غلاف های ، زردرنگ یا نارنجی رنگ می باشند و حدود 500 گرم نیز وزن دارند. 

آشنایی با درخت کاکائو

اولین بار حدود 2000 سال قبل درخت این گیاه توسط تمدن مایا کشت شد. پس از کشت این درخت مایایی ها ، دانه کاکائو را خشک و در غذاهای خود از آن استفاده کردند.

گسترش کاکائو توسط اسپانیایی‌ها انجام گرفت به این طریق که آن ها نخستین افرادی بودند که دانه کاکائو را از سرزمین مایا به سرزمین های دیگری می بردند.
جالب است بدانید که بیان می شود درخت کاکائو چندین سوال پیش از آن نیز وجود داشته است.

درخت کاکائو در کدام کشور است؟

امروزه درخت کاکائو را در بسیاری از نقاط جهان پرورش می دهند که بیشترین پرورش دهندگان این درخت در اندونزی ، ساحل عاج ، غنا ، برزیل نیجریه ، اکوادور ، کامرون ، افغانستان ، پاپوآ ، ترکیه ، جمهوری دومنیکن و روسیه می باشند.

آیا درخت کاکائو در ایران وجود دارد ؟

جالب است بدانید که درخت کاکائو در ایران هم طرفداران زیادی دارد و کشت می شود. ( این دستاورد برای نخستین بار در رباط کریم انجام شد.)

درخت کاکائو در ایران

انواع مختلف این درخت

از درخت کاکائو و انواع مختلف وجود دارد که چند نمونه از آنها را توضیح می دهیم.

کاکائو Forastero

این نوع کاکائو در مناطقی از آمریکای جنوبی و مرکزی وجود دارد اما منطقه اصلی کشت آن آفریقاست. از ویژگی های آن ، این است که رشد سریعی دارد .

کاکائو Nacional

این مدل از کاکائو بیشتر در آمریکای جنوبی وجود دارد. این بوی خوبی دارد و کمی آسیب پذیر است.

کاکائو Cirollo

این نوع از درخت کاکائو کمیاب و خودش نیز دارای انواع متفاوتی است. این درخت هم اکثراً در مناطق جنوبی و مرکزی آمریکا پرورش می یابد. در مورد ویژگی آن باید بگوییم که رشد خوبی دارند و تا حد بالایی در برابر بیماری ها و آفات مقاومت می‌کنند.

کاکائو Trinitario

این درخت اکثرا در مناطق آمریکای جنوبی، مرکزی و آسیا کشت می شود. طعم خوبی دارد و در برابر آفتاب مقاوم است. همچنین جزء گونه‌های کمیاب درخت کاکائو و از و خاصیت های فراوانی دارد.

کاشت درخت کاکائو در ایران

برای کاشت این درخت باید بسیار دقت کرد زیرا درخت کاکائو یکی از حساس ترین نوع از درخت گیاهان است نحوه نگهداری و کشت آن در طعم نهایی کاکائو بسیار تاثیر گذار است. این درخت را می‌توان به دو صورت کاشت نهال و کاشت بذر پرورش داد. برای پرورش این گیاه به روش کاشت بذر می بایست از بذرها و دانه هایی که در وسط میوه کاکائو وجود دارد استفاده کرد.

برای این منظور همه بذر ها را در یک ظرف آب می گذارند و مدتی منتظر می‌مانند تا این دانه ها شروع به ریشه کردن کنند. در برخی کتاب‌ها توصیه شده که این دانه‌ها نباید بیشتر از 9 یا 10 روز داخل آب باشند چون سبب آسیب رسیدن به دانه ها می شود. ( با این حال بهتر است کاشت یا پرورش این درخت حساس زیر نظر متخصص در این رشته انجام بپذیرد تا آسیب مالیی شامل حال شما نشود.)

مرحله بعدی

پس از گذراندن مراحل بالا وقتی که تمامی دانه ها ریشه کردند این دانه ها را در خزانه های نگه داری بذر با شرایط خاک سبک و مناسب قرار می دهند. با سپری شدن زمان و همچنین قد کشیدن جوانه ها نهال های کوچک این گیاه آماده می شوند.

در این زمان نهال ها را به زمین ها می برند و با کاشتن آن در بستر اصلی خود همچنین مراقبت از آنها منتظر می مانند تا درخت کاکائو زمان میوه دهی خود برسد. پس از گذشت 4 یا 5 سال درخت  شما آماده میوه دادن است.

همانطور که دیدید کاشت این درخت از طریق بذر های آن بسیار زمان بر و سخت است برای رفع این مشکل می توانید بدون گذراندن مراحل بالا، نهال آماده درخت کاکائو را خریداری کنید.
از این رو شما نیاز به گذراندن مراحل جدا کردن دانه تا آماده شدن نهال آن، ندارید.

مراحل تبدیل به کاکائو

قلمه زدن درخت کاکائو

در مرحله اول برای قلمه درخت کاکائو ، یک شاخه جوان و پربار را انتخاب و سپس به ارتفاع 20 تا 30 سانتی متر از درخت جدا می کنند. ( یکی دیگر از نکات مهمی که در این مرحله به آن توجه می کنند این است که قلمه ساقه باید بیشتر از 2 تا 5 برگ را دارا باشد. )

در مرحله دوم برخی از این برگه ها را قطع می کنند. به منظور کمتر کردن زمان ریشه زایی و رشد و همچنین بالا بردن سرعت در این عمل ، از هورمون ریشه زایی استفاده می‌کنند.
در مرحله آخر قلمه این گیاه را در در مرحله آخر قلمه انگور سیاه را در گلدان یا زمین خود به نوعی می کارند که درصد بیشتر قلمه زیر خاک بماند. سپس با آبیاری مناسب اجازه نمی دهند روند ریشه زایی و رشد این گیاه با مشکل مواجه نشود.

چگونه و چه موقع درخت کاکائو را هرس کنیم؟

برای رسیدن این درخت به فرم طبیعی و عالی خود ، این درخت را یک یا نهایتاً دو بار در سال هرس می کنند که بهترین زمان برای هرس درخت کاکائو زمانی است که غلاف دانه آن را برداشت کردیم.

به منظور هرس درخت کاکائو باید شاخه هایی که دارای علائم بیماری هستند و یا اضافه هستند را قطع کنیم. ( به طوری که نور خورشید به همه قسمت های درخت برسد. )

شرایط کاشت درخت کاکائو

شرایطی که باید برای کاشت این درخت رعایت کنیم عبارتند از خاک ، آب ، نور ، کود ، دما و رطوبت که در زیر همه این ها را به صورت کامل توضیح می دهیم.

خاک

خاکی که درخت کاکائو در آن رشد می کند میبایست خاکی غنی از مواد آلی و دارای زهکشی زیادی باشد. ( این درختان توانایی این را دارند که PH کمی قلیایی خاکی تا کمی اسیدی را تحمل کنند. )

آب

درخت کاکائو رطوبت خاک را دوست دارد ولی به این توجه داشته باشید که آبیاری بیش از اندازه این درخت می تواند سبب پوسیده شدن ریشه های آن شود.

نور

این توانایی را دارد که در سایه جزئی و همچنین زیر نور کامل خورشید رشد کند. این درختان از نور شدید خورشید در در بعد از ظهر لذت میبرند اما به شرطی که برگ هایش را نسوزاند ( در بیشتر روزها حداقل به سه ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد. )

کود

نیاز به کود قوی دارد ، از این رو بهتر است از کود متعادل و ارگانیک مرغوب استفاده کنید.

دما و رطوبت

برای این درخت دمای ما بین 65 تا 85 درجه فارنهایت مناسب است. این درختان در یخبندان یا دمای سرد عملکرد خوبی نخواهند داشت از طرف دیگر تا وقتی که برگ ها و شاخه های این درختان در زیر نور آفتاب سوزان نشوند و نیاز رطوبت آنها برطرف شود ، تحمل گرمای بالایی دارند.

میوه کاکائو

طریقه برداشت میوه درخت کاکائو

به منظور برداشت میوه کاکائو نیاز به دانش و مهارت خاصی نیست. برای این کار از ارّه یا قیچی باغبانی استفاده می‌کنند که غلاف کاکائو را از درخت جدا کرده و در داخل یک جعبه قرار می دهند. سپس با استفاده از چاقو غلاف را برش می دهند و محتویات درون آن که همان کاکائو است را بیرون می آورند و بعد از فرآوری به بازار عرضه می کنند.

نکات درخت کاکائو

هر یک از این درختان در سال حدود 50 تا 60 میوه تولید می کنند که میزان تولید دانه هر یک از این درختان ، چیزی حدود 7 تا 10 کیلو در سال خواهد بود.

همانطور که در بالا گفتیم نحوه نگهداری و کشت این درخت در عطر و طعم نهایی محصول بسیار مهم است.

حدود 10 سوال زمان می برد تا درخت کاکائو به بلوغ برسد و بهترین میوه را به عمل بیاورد.

دانه هایی که داخل میوه این درخت وجود دارند بیشتر شبیه به بادام اند و هیچ گونه شباهتی به کاکائویی که ما می شناسیم ندارند. همچنین این دانه ها دارای مزه ترش و تلخ هستند.

هر یک از دانه های کاکائو دارای نشاسته ، پروتئین ، کافئین ، کره کاکائو و تئو برومین هستند.

با ما در اینستاگرام همراه باشید…

 

انواع بیماری ها و آفات های درخت کاکائو

به طور کلی این درختان دارای آفات و بیماری هایی هستند که در زیر به چند نمونه از آن می پردازیم.

بیماری های قارچی

این بیماری جزو رایج ترین آفات درختان به شمار می رود و از آنجایی که بروز آن به عوامل متفاوتی بستگی دارد ، به منظور کنترل آن می توانید از روش های فیزیکی یا سموم مختلف استفاده کنید.

حشره Conopomorpha cramerella

این حشره می‌تواند به میوه گیاه آسیب بزند که به منظور رفع این مشکل می توانید از سموم مختلف استفاده کنید.

بندپایان و موش ها

این دو عامل می توانند به گونه های مختلف به این درختان آسیب وارد کنند و راه حل رفع این مشکل همانند تمامی موارد بالا ، استفاده از سموم می باشد.

حشرات برگخوار

این حشرات همانطور که از اسمشان پیداست از برگ گیاه تغذیه می‌کنند و باعث وارد شدن خسارت آنها می‌شود. این نوع از حشرات ، از مهم‌ترین آفت های این درخت به شمار می‌روند که برای کنترل آن از سموم شیمیایی استفاده می شود.

خاصیت ها و کاربرد های کاکائو

کاربرد ها و خواص کاکائو

• باعث بهبود دیابت می شود.
• از آنجایی که به عنوان داروی انرژی بخش ، تقویت کننده قلب و شادی آفرین شناخته می شود. می‌تواند با افسردگی مبارزه کند.
• در تهیه کیک و شیرینی از پودر کاکائو استفاده می شود.
• در طب سنتی کاربرد زیادی دارد.
• کاکائو می‌تواند از ابتلای افراد به سرطان جلوگیری کند.
• سبب تنظیم کلسترول و کاهش فشار خون می شود.
• می‌تواند خطر سکته مغزی و همچنین قلبی را پایین بیاورد.
• از کاکائو برای انگل کش و ضدعفونی کننده استفاده می کنند.
• در تهیه نوشیدنی هایی با طعم کاکائو کاربرد دارد.
• پس از فرآوری قابل استفاده است و در صنایع مختلف شکلات از آن استفاده می شود.
• در برخی از کشورها به منظور درمان سرفه ، خشکی لب ها ، درمان سوختگی و خشکی چشم استفاده می شود.
•  کاکائو می‌تواند از پوست محافظت و از پوسیدگی دندان جلوگیری کند.

عکس درخت کاکائو

در زیر چند نمونه از عکس درخت کاکائو را به نمایش درآوردیم.

میوه های درخت کاکائو

عکس میوه کاکائو

عکس درخت کاکائو

میوه تازه کاکائو